بررسی الگوی روابط متقابل شهر و روستا و تأثیر آن بر روند مهاجرت در استان قم

مطالعه روابط شهر و روستا از مهم ترین مباحث در برنامه ریزی های منطقه ای و روستایی است؛ زیرا با مطالعه و شناخت کلی و همه جانبه از یک ناحیه و با کشف استعدادها و توانایی های بالقوه موجود در محل می توان راه حل های مناسبی برای رفع تناقض ها و اختلافات منطقه ای و خصوصاً تضادهای آشکار بین شهرها و روستاها پیدا کرد. تعاملات بین شهر و روستا پیچیده و غالباً مبهم است و نبود درک درست از تار و پود این روابط، مشکلات فراوانی را بوجود می آورد. هدف این پژوهش تبیین الگوی روابط متقابل شهر و روستا در استان قم و نحوه تأثیر آن بر روند بار مهاجرتی است. این پژوهش از نوع تحقیقات اکتشافی است که فرض خاص و تائید یا رد آن امکان پذیر نیست ولی فرض کلی بر این است که روابط نابرابر شهر و روستا به لحاظ اقتصادی- فرهنگی - سیاسی و جمعیتی موجب مهاجرت روستائیان به شهر شده است. در این پژوهش از دو روش مصاحبه و پیمایش استفاده شده است. در روش پیمایش، به صورت مقطعی و با روش نمونه گیری خوشه ای با حجم نمونه 228 نفر در 7 روستا در بین سرپرست خانوار روستاهای دو دهستان دستجرد و قنوات انجام شده است. ابزار اندازه گیری مورد استفاده در این پژوهش از طریق اسناد و پرسشنامه می باشد. برای تحلیل بین متغیرهای تحقیق از آماره های مقیاس میانگین ها، همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که شهر قم و شهرهای مجاور واقع در استان قم هیچ گونه تأثیری در بهبود خدمات رسانی به روستاهای پیرامون نداشته اند. اکثر پاسخگویان معتقدند که شهر قم موجب بهبود وضعیت تثبیت جمعیت و کاهش مهاجرت شده است، همچنین اکثر افراد نمونه معتقدند که شهر قم موجب بهبود روابط شهر و روستا در استان قم شده است. نتایج بدست آمده از تحلیل رگرسیون نیز نشان می دهد که درصد کمی از تغییرات مهاجرت توسط متغیرهای مستقل تبیین شده است. بنابراین هیچ کدام از متغیرهای مستقل رابطه معناداری با مهاجرت ندارند.